Phát triển dòng vi mạch thế hệ 6G

Trao đổi với Tuổi Trẻ Online ngày 10-6, TS Huỳnh Phú Minh Cường, thành viên hội đồng liên ngành điện - điện tử - tự động hóa Đại học Quốc gia TP.HCM, cho biết khung chương trình hướng đến thiết kế và chế tạo thành công các vi mạch chủ lực trong các lĩnh vực như AI, IoT, UAV, viễn thông thế hệ mới và an ninh quốc phòng; đồng thời hình thành hệ sinh thái khép kín từ nghiên cứu - thiết kế - đào tạo đến thương mại hóa sản phẩm chip.

Đại học Quốc gia TP.HCM nhấn mạnh mô hình liên kết ba bên "Nhà nước - Viện/Trường - Doanh nghiệp" sẽ được phát huy tối đa, nhằm góp phần thực hiện Chiến lược quốc gia phát triển công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, tầm nhìn 2045.

Danh mục sản phẩm vi mạch chiến lược của Đại học Quốc gia TP.HCM bao gồm các chip có tính ứng dụng cao, khả năng thương mại hóa lớn và phù hợp với năng lực nội địa:

- Chip vi điều khiển RISC-V 32 bit: Đa dạng ứng dụng, thị trường toàn cầu dự kiến đạt 7 tỉ USD vào năm 2030.

- Chip trí tuệ nhân tạo cận biên (Edge AI SoC): Dành cho các thiết bị như drone, camera AI, nhà thông minh… thị trường tiềm năng từ 25 - 120 tỉ USD giai đoạn 2030-2034.

- Chip thu phát vô tuyến cho IoT/UAV: Hỗ trợ các giao thức như LoRa, ZigBee, BLE…, thị trường dự kiến đạt 37,4 tỉ USD vào năm 2031.

- Chip thu phát quang cho hệ thống GPON 10G/25G: Phục vụ truyền dẫn tốc độ cao trong các hệ thống mạng viễn thông, thị trường toàn cầu ước đạt 42,52 tỉ USD vào năm 2032.

- Chip mật mã hóa: Thực hiện các chức năng bảo mật phần cứng cốt lõi, với quy mô thị trường lên tới 856 tỉ USD vào năm 2034.

Ngoài ra, chương trình còn đặt mục tiêu phát triển thêm các dòng chip cho hệ thống thông tin 6G, mô đun thu phát siêu cao tần công suất lớn, chip y sinh - tín hiệu tương tự, SoC chuyên dụng và nhóm IP lõi tái sử dụng.

Về lộ trình, giai đoạn 2025, Đại học Quốc gia TP.HCM sẽ xác lập danh mục sản phẩm chiến lược; từ 2026-2028 hoàn tất thiết kế mẫu và chế tạo thử nghiệm; đến năm 2029 tiến hành kiểm thử và phát triển sản phẩm thương mại; và năm 2030 mở rộng trung tâm thiết kế, thử nghiệm tích hợp với đào tạo, R&D và chuyển giao công nghệ.

Đến năm 2030, chương trình kỳ vọng sẽ có 3-5 sản phẩm được thương mại hóa, 10 IP lõi được đăng ký bảo hộ và đóng góp 25-30% nhân lực thiết kế vi mạch chất lượng cao cho ngành bán dẫn Việt Nam.

Về cơ chế phối hợp tài chính, Đại học Quốc gia TP.HCM sẽ đầu tư cho nghiên cứu cơ bản và học bổng sau đại học; doanh nghiệp sẽ đặt hàng và phát triển sản phẩm ứng dụng; Nhà nước hỗ trợ ngân sách nghiên cứu trọng điểm và chương trình mục tiêu quốc gia.

Tìm cơ chế phối hợp sản xuất chip

Trước đó trong buổi tọa đàm góp ý cho chương trình này do Đại học Quốc gia TP.HCM tổ chức ngày 9-6, một số chuyên gia cho rằng Đại học Quốc gia TP.HCM cần cân nhắc kỹ trong việc lựa chọn hướng phát triển để bảo đảm hiệu quả chương trình.

PGS.TS Lê Đức Hùng - Trường đại học Khoa học tự nhiên (Đại học Quốc gia TP.HCM) - đề xuất nên tập trung vào 2-3 dòng sản phẩm trọng điểm thay vì triển khai cùng lúc quá nhiều sản phẩm. Cách làm này sẽ giúp tối ưu hóa nguồn lực nghiên cứu và đào tạo, đồng thời nâng cao khả năng tạo ra sản phẩm mang tính ứng dụng thực tiễn.

TS Nguyễn Trung Kiên - phó giám đốc Trung tâm Bán dẫn Viettel - cho biết nhiều dòng chip được đề xuất trong chương trình hiện thuộc danh mục hạn chế xuất khẩu từ Mỹ.

Ông cũng chia sẻ rằng Viettel hiện đặt mục tiêu tuyển khoảng 150 kỹ sư thiết kế vi mạch tại TP.HCM, nhưng mới chỉ tuyển được hơn 30 người. Viettel kỳ vọng Đại học Quốc gia TP.HCM sẽ là nguồn cung nhân lực quan trọng trong thời gian tới.

ThS Nguyễn Phúc Vinh - giám đốc kỹ thuật cấp cao của Synopsys Việt Nam - cho rằng Đại học Quốc gia TP.HCM nên xác định rõ chiến lược phát triển chip theo ba hướng: bắt chước, dẫn đầu và đột phá.

Theo ông, trong giai đoạn khởi đầu, lựa chọn hướng "bắt chước" sẽ phù hợp hơn vì giảm thiểu rủi ro và có tính khả thi cao đối với thị trường trong nước. Về lâu dài, có thể mở rộng sang các hướng đi tiên phong và sáng tạo đột phá.

PGS.TS Vũ Hải Quân đề nghị ban soạn thảo chương trình nghiên cứu xây dựng Đề án đào tạo, nghiên cứu lĩnh vực công nghệ chip bán dẫn của Đại học Quốc gia TP.HCM giai đoạn 2025 - 2030.

Đề án này bao gồm kinh phí và sẽ được gửi cho Ban Chỉ đạo Trung ương về việc thực hiện nghị quyết số 57, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Khoa học và Công nghệ, Thành ủy TP.HCM cũng như các doanh nghiệp thiết kế vi mạch bán dẫn.

Việc xây dựng đề án sẽ hoàn thành vào cuối tháng 6-2025.

Bộ Giáo dục lý giải 'học sinh đạt 8 điểm toán mới được học vi mạch bán dẫn'

Theo chuẩn đầu vào ngành vi mạch bán dẫn, thí sinh xét điểm thi tốt nghiệp THPT phải có tổng điểm 3 môn xét tuyển đạt từ 24 điểm trở lên. Trong đó Bộ Giáo dục và Đào tạo yêu cầu môn toán ít nhất phải đạt 8 điểm, điều này có thật sự cần thiết?