Theo New York Times, ngày 12-5, đại diện phái đoàn đàm phán thương mại Mỹ và Trung Quốc tại Geneva (Thụy Sĩ) cho biết hai nước đã đạt thỏa thuận tạm thời giảm thuế đối ứng mà hai bên áp đặt với nhau, cho thấy nỗ lực hạ nhiệt căng thẳng thương mại đáng kể giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Tạm đình chỉ các mức thuế trong 90 ngày

Trong tuyên bố chung, Bắc Kinh và Washington cho biết họ sẽ tạm đình chỉ các mức thuế trong vòng 90 ngày để tiến hành đàm phán.

Theo thỏa thuận, Mỹ và Trung Quốc sẽ cùng giảm vĩnh viễn thuế đối ứng đang áp lên nhau từ 125% xuống còn 34%.

Với phần thuế 34% còn lại, trong 90 ngày tới, hai bên tạm đình chỉ thêm 24%. Như vậy, trước mắt, thuế đối ứng Mỹ - Trung áp vào nhau sẽ chỉ còn 10%.

Tuy nhiên, chính quyền ông Trump hồi đầu nhiệm kỳ đã áp sẵn 20% thuế quan lên hàng hóa Trung Quốc và khoản thuế này không được thay đổi sau buổi đàm phán ngày 11-5. Do đó tổng thuế quan thực tế Washington tạm áp lên Bắc Kinh là 30%.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent phát biểu họp báo: "Chúng tôi đi đến kết luận rằng hai bên có nhiều lợi ích chung. Quan điểm chung của cả hai phái đoàn là không bên nào mong muốn sự tách rời".

Phía Trung Quốc cũng đưa ra cam kết rõ ràng: "Trung Quốc sẽ áp dụng tất cả các biện pháp hành chính cần thiết để tạm dừng hoặc loại bỏ các biện pháp phi thuế quan đã được áp dụng đối với Mỹ kể từ ngày 2-4".

Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer nhận định: "Chúng ta đã kết thúc đàm phán với một kết quả rất tốt cho cả hai bên", đồng thời khẳng định: "Chúng ta đang đi con đường tích cực để đối thoại với Trung Quốc".

Thỏa thuận này đã phá vỡ thế bế tắc khiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc gần như tê liệt. Nhiều doanh nghiệp Mỹ trước đó đã tạm dừng đơn hàng, hy vọng hai quốc gia sẽ đạt được một thỏa thuận để hạ mức thuế.

Trong khi chính quyền Trump tuyên bố hôm 11-5 rằng họ đã đạt được một "thỏa thuận" với Trung Quốc sau các cuộc đàm phán thương mại, các chi tiết cụ thể phải đợi đến ngày 12-5 mới được công bố. Các quan chức Trung Quốc cũng cho biết các cuộc gặp cuối tuần đã đạt được tiến triển đáng kể.

Nội dung tuyên bố chung Mỹ - Trung

Tuyên bố chung Mỹ - Trung về cuộc họp kinh tế và thương mại tại Geneve khẳng định hai nước đã đạt thỏa thuận và sẽ tiến hành những nội dung sau từ ngày 14-5:

"Phía Mỹ sẽ:

(i) điều chỉnh việc áp dụng mức thuế suất bổ sung theo tỉ lệ giá trị gia tăng (ad valorem) đối với hàng hóa có xuất xứ từ Trung Quốc (bao gồm cả hàng hóa từ Đặc khu Hành chính Hong Kong và Đặc khu Hành chính Ma Cau), được quy định trong Sắc lệnh Hành pháp số 14257 ban hành ngày 2-4-2025, bằng cách tạm đình chỉ 24 điểm phần trăm trong mức thuế đó trong thời hạn ban đầu là 90 ngày.

Đồng thời vẫn giữ mức thuế còn lại là 10% đối với các mặt hàng nói trên theo các điều khoản trong sắc lệnh đã nêu.

(ii) xóa bỏ các mức thuế bổ sung đã điều chỉnh được áp dụng đối với các mặt hàng này theo Sắc lệnh Hành pháp số 14259 ngày 8-4-2025 và Sắc lệnh Hành pháp số 14266 ngày 9-4-2025".

Mức thuế suất bổ sung theo tỉ lệ giá trị gia tăng (ad valorem) chính là cách gọi trong ngôn ngữ hành chính cho những khoản thuế đối ứng mà Mỹ và Trung áp vào nhau.

Như vậy, chính quyền Tổng thống Donald Trump đã đồng ý xóa bỏ toàn bộ các mức thuế bổ sung đối với hàng hóa Trung Quốc được ban hành sau ngày 2-4.

Với mức thuế đối ứng 34% được ông Trump công bố hôm 2-4, trong 90 ngày tới, Mỹ sẽ chỉ áp 10% và tạm đình chỉ 24%. Hết 90 ngày, nếu chưa có thêm thỏa thuận nào, mức thuế đối ứng 34% sẽ được phục hồi.

Hiện chưa rõ hai bên có đạt thỏa thuận nào liên quan đến mức thuế 20% đã được Mỹ áp lên hàng hóa Trung Quốc từ trước ngày 2-4 hay không. Nếu không được gỡ, tổng thuế quan thực tế mà Mỹ tạm áp lên Trung Quốc tính từ ngày 14-5 đến 90 ngày tiếp theo sẽ là 30%.

Tuyên bố chung cũng nêu rõ những nội dung phía Trung Quốc sẽ thực hiện, bao gồm:

"(i) Điều chỉnh tương ứng việc áp dụng mức thuế ad valorem bổ sung đối với hàng hóa có xuất xứ từ Mỹ, như quy định trong Thông báo số 4 năm 2025 của Ủy ban Thuế quan thuộc Quốc vụ viện (Chính phủ Trung Quốc), bằng cách tạm đình chỉ 24 điểm phần trăm trong mức thuế đó trong thời hạn ban đầu là 90 ngày.

Đồng thời giữ lại mức thuế bổ sung còn lại là 10% đối với các mặt hàng này.

Xóa bỏ các mức thuế bổ sung đã điều chỉnh theo Thông báo số 5 và Thông báo số 6 năm 2025 của Ủy ban Thuế quan thuộc Quốc vụ viện.

(ii) Thực hiện tất cả các biện pháp hành chính cần thiết để đình chỉ hoặc bãi bỏ các biện pháp trả đũa phi thuế quan đã áp dụng đối với Mỹ kể từ ngày 2-4-2025.

Như vậy, kết quả lớn nhất của đàm phán là việc Mỹ và Trung Quốc cùng giảm mức thuế đối ứng áp vào nhau xuống còn 10% trong vòng 90 ngày tới.

Tuyên bố chung cũng cho biết sau khi thực hiện các biện pháp trên, hai bên sẽ thiết lập một cơ chế để tiếp tục thảo luận về quan hệ kinh tế và thương mại.

Phó thủ tướng Trung Quốc Hà Lập Phong, Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent và Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer sẽ là đại diện của hai nước trong cơ chế trên.

Những vấn đề trọng tâm trong 90 ngày đàm phán tới

Cũng trong buổi họp báo, ông Greer và ông Bessent đã vạch ra một số vấn đề trọng tâm sẽ được hai bên thảo luận trong 90 ngày tới.

Đại diện Thương mại Mỹ Greer khẳng định tình hình "vấn đề ma túy fentanyl" từ Trung Quốc chảy vào Mỹ "tạm thời không thay đổi".

Hồi tháng 2, Mỹ áp mức 10% thuế quan lên hàng hóa Trung Quốc đầu tiên trong nhiệm kỳ chính là để thôi thúc Bắc Kinh siết chặt dòng chảy fetanyl từ nước này sang xứ cờ hoa.

Ông Greer cho rằng vấn đề này đang có những tiến triển khả quan và hai bên đã có những đối thoại mang tính xây dựng.

Trong khi đó, Bộ trưởng Tài chính Bessent nhấn mạnh Washington muốn Bắc Kinh "cởi mở" với hàng hóa Mỹ nhiều hơn.

Ông cũng khẳng định Mỹ tin rằng có khả năng hai bên đạt được các thỏa thuận mua bán qua lại để đưa thâm hụt thương mại về mức cân bằng. Năm 2024, thâm hụt thương mại Mỹ - Trung rơi vào khoảng 295 tỉ USD.

Ngoài ra, ông Bessent còn xác nhận hai bên đã không thảo luận về vấn đề tiền tệ trong cuộc đàm phán ngày 11-5.

"Chúng tôi mong đợi những cuộc đàm phán tốt khi giờ đây hai bên đã thiết lập cơ chế đàm phán", ông Bessent chia sẻ. Theo tuyên bố chung được hai nước đưa ra, việc đàm phán trong thời gian tới có thể thực hiện ở Mỹ, Trung Quốc hoặc một quốc gia thứ ba.

Ngoài ra, bộ trưởng Tài chính Mỹ không quên nhắc nhở: "Anh và Thụy Sĩ đã vượt lên dẫn đầu danh sách ưu tiên đàm phán thương mại, trong khi Liên minh châu Âu (EU) thì chậm hơn rất nhiều".

Thuế quan Mỹ - Trung: 'Chờ xem ai chớp mắt trước'

Hai nền kinh tế hàng đầu thế giới dường như đang chơi trò "ai nhịn lâu hơn" trong lúc vẫn dò tìm lối ra cho vấn đề thuế quan.