Chủ trương xây dựng các trường phổ thông nội trú liên cấp tiểu học và THCS tại 248 xã biên giới đất liền được nêu rõ:

Mục tiêu:

* Nâng cao dân trí, chất lượng nhân lực, tạo nguồn cán bộ là người dân tộc, địa phương.

* Nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho đồng bào vùng biên giới, góp phần củng cố quốc phòng, an ninh.

Quy mô:

* Các trường phải đảm bảo tiêu chuẩn kỹ thuật, quy mô, diện tích trường, lớp.

* Có đủ cơ sở vật chất phục vụ việc học tập, rèn luyện văn hóa, tinh thần, thể chất, điều kiện sinh hoạt.

Lộ trình:

* Thí điểm xây mới hoặc cải tạo 100 trường trong năm 2025 (chậm nhất đến thời điểm khai giảng năm học sau).

* Dựa trên hình mẫu 100 trường thí điểm, tiếp tục triển khai diện rộng, hoàn thành mục tiêu 248 trường trong 2-3 năm.

Nguồn lực:

* Ngân sách trung ương (chủ yếu).

* Ngân sách địa phương.

* Các nguồn kinh phí hợp pháp khác.

Vận hành:

* Bố trí giáo viên phù hợp trên cơ sở rà soát biên chế giáo viên hiện có và nhu cầu trong thời gian tới.

* Đề xuất ngân sách để duy trì hoạt động của các nhà trường và chế độ phụ cấp cho giáo viên phù hợp điều kiện mới.

* Xây dựng chính sách khuyến khích nhân lực tham gia phục vụ các xã biên giới...

Tính toán kỹ để khai thác bền vững

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga cho rằng cần quan tâm đến tính bền vững, khai thác hiệu quả sau khi xây dựng hệ thống trường lớp. Bởi các hoạt động trong trường học, đặc biệt khi thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông 2018, thì việc đồng bộ giữa chương trình và thiết bị dạy học vô cùng quan trọng.

Tuy nhiên qua giám sát, khảo sát cho thấy ngay ở các thành phố, đô thị, vùng đồng bằng vẫn còn nhiều trường học đang thiếu thiết bị dạy học theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Do đó khi sửa chữa, xây mới các trường phổ thông nội trú này cần quan tâm, đảm bảo tính đồng bộ trong trang thiết bị dạy học.

Địa phương quyết tâm xây trường có hiệu quả

Từ những khó khăn thực tế trong việc tổ chức dạy - học ở vùng biên giới, một số địa phương rất vui mừng với chủ trương xây dựng các trường phổ thông nội trú liên cấp tiểu học và THCS, thể hiện quyết tâm xây trường có hiệu quả.

Thanh Hóa: Mong có thêm nhiều học sinh rời điểm lẻ đến trường chính

Tỉnh Thanh Hóa có 16 xã biên giới giáp Lào, trong đó riêng huyện Mường Lát (cũ) có 7 xã vùng biên.

Những năm qua, nhiều trường nội trú và bán trú ở vùng biên giới đã phát huy được hiệu quả kinh phí (tiền ăn, sinh hoạt phí cho học sinh) từ ngân sách.

Khi vừa có chủ trương xây trường liên cấp ở xã biên giới, Phó giám đốc Sở GD-ĐT Thanh Hóa Nguyễn Văn Dĩnh cho hay sở vừa có công văn gửi UBND các xã biên giới yêu cầu thống kê chi tiết số học sinh, giáo viên, thực trạng cơ sở vật chất trường lớp, các đề xuất để làm căn cứ xây dựng trường nội trú liên cấp.

Xã biên giới Trung Lý có Trường tiểu học Trung Lý 2 hiện là trường xa, khó khăn nhất tỉnh Thanh Hóa.

Địa bàn trường có 7 bản với 5 điểm trường, 4 dân tộc gồm Mông, Thái, Mường, Kinh, trong đó dân tộc Mông chiếm trên 80%, tỉ lệ hộ nghèo còn cao. Năm học 2025 - 2026, nhà trường có 20 lớp với 392 học sinh, được bố trí ở 5 điểm trường lẻ.

Nhiều năm qua, do học sinh ở các bản xa, cách điểm trường chính hơn 10km nên buộc phải học ở điểm lẻ, thiếu cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học. Từ đó, nhà trường rất khó nâng cao chất lượng dạy và học, nhất là dạy theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018.

Theo ông Nguyễn Văn Hảo - hiệu trưởng nhà trường, vì học sinh của trường chủ yếu học ở các điểm trường lẻ, giáo viên phải bám lớp bám bản nên gặp rất nhiều khó khăn trong việc quản lý và nâng cao chất lượng giáo dục.

Do vậy, năm học 2025 - 2026 và những năm tiếp theo, nhà trường dự kiến đưa học sinh từ lớp 3 đến lớp 5 ở các điểm trường lẻ về học tại điểm trường chính.

Tuy nhiên, khi học sinh ở các bản vùng sâu vùng xa về điểm trường chính học thì bản xa trường nhất là 14km, bản gần là 9km, giao thông đi lại rất khó khăn, địa hình sông suối hiểm trở, phụ huynh không đưa đón con về trong ngày được.

Vì thế, trường rất mong Nhà nước đầu tư xây dựng nhà trường thành trường nội trú, có nơi ăn ở để học sinh các bản xa được ở lại trường trong tuần. Học sinh ăn ở tại trường sẽ được chăm sóc, nuôi dưỡng tốt hơn và được giáo viên tổ chức dạy học hai buổi/ngày.

Ngoài giờ lên lớp, học sinh được giáo dục kỹ năng tự chăm sóc bản thân, ý thức làm bài tập về nhà, sinh hoạt tập thể, giao lưu với bạn bè và thầy cô giáo, hoạt động thể dục thể thao - những kỹ năng, hoạt động mà lâu nay học sinh học tại các điểm trường lẻ không được tham gia.

Lạng Sơn: Ưu tiên nguồn lực hỗ trợ học sinh vùng khó khăn

Ông Dương Xuân Huyên, phó chủ tịch thường trực UBND tỉnh Lạng Sơn, cho hay tỉnh có khoảng 80% diện tích là đồi núi và hơn 231km đường biên giới, điều kiện phát triển giáo dục còn nhiều khó khăn.

Song những năm qua, tỉnh luôn ủng hộ, đồng hành và quan tâm chỉ đạo triển khai có hiệu quả các chủ trương của Đảng, Nhà nước về nâng cao dân trí, chất lượng nguồn nhân lực, tạo nguồn cán bộ là người dân tộc, người địa phương.

Ví dụ tỉnh đã chỉ đạo việc bố trí giáo viên phù hợp với thực tiễn, ưu tiên quỹ đất xây trường học, bảo đảm học sinh ở xã biên giới đất liền được hưởng chính sách nội trú, bán trú theo quy định...

Về chủ trương đầu tư xây dựng các trường phổ thông nội trú liên cấp tiểu học và THCS, tỉnh Lạng Sơn sẽ phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, cơ quan chức năng để triển khai chủ trương của Trung ương hiệu quả ngay khi có hướng dẫn cụ thể.

Ông Huyên nhấn mạnh những năm qua các chương trình giáo dục miền núi, dân tộc thiểu số được các cấp ủy, chính quyền địa phương quan tâm đặc biệt.

Theo đó, tỉnh ưu tiên tạo điều kiện đầu tư, bổ sung cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học tại những ngôi trường ở vùng khó khăn, vùng biên giới; tỉ lệ trường lớp kiên cố hóa tăng mạnh.

Việc này không chỉ bảo đảm quyền học tập cho học sinh vùng khó khăn mà còn giúp giáo viên và học sinh có điều kiện dạy tốt, học tốt. Đồng thời thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội vùng đặc biệt khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và củng cố quốc phòng, an ninh.