Cục Quản lý và phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương) vừa có thông tin trước tình trạng chiết khấu của các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu tăng giảm với biên độ mạnh trong thời gian qua do tác động của cuộc xung đột ở Trung Đông. 

Chiết khấu từ mức thấp đã tăng lên hơn 2.500 đồng

Theo cơ quan này, trong hai tuần vừa qua, thị trường xăng dầu thế giới có sự biến động do xung đột ở khu vực Trung Đông khiến giá xăng dầu thế giới tăng cao, nguy cơ gián đoạn nguồn cung. 

Điều này dẫn tới có thời điểm có những thương nhân đầu mối đã giảm mức chiết khấu xăng dầu cho đại lý xuống còn 500 đồng, hoặc còn 100 - 200 đồng. Tuy nhiên, đến ngày 25-6 do có những tín hiệu tích cực từ việc đàm phán ở khu vực Trung Đông, giá xăng dầu đã giảm, làm nguy cơ thiếu hụt nguồn cung cũng đã giảm, nên chiết khấu của các doanh nghiệp đầu mối tăng trở lại. 

Cụ thể, bộ này dẫn ra chiết khấu xăng dầu của một số doanh nghiệp đầu mối ngày 30-6 đối với Công ty Phúc Lâm ở mức 2.600 đồng/lít; Tổng công ty Xăng dầu quân đội ở mức 1.800 - 2.300 đồng/lít (tùy từng vùng); Tổng công ty Dầu Việt Nam ở mức 2.300 - 2.400 đồng/lít; Saigon Petro: xăng 1.600 đồng, dầu 1.400 đồng; Petrolimex: 1.700 - 1.900 đồng (tùy mặt hàng). 

Theo cơ quan quản lý về xăng dầu, các đại lý và cửa hàng bán lẻ xăng dầu khi tham gia kinh doanh trên thị trường cần phải chấp nhận quy luật của thị trường, chịu sự điều tiết của thị trường (cung, cầu, giá cả), do vậy cần phải có kế hoạch kinh doanh của mình để ứng phó khi thị trường có biến động. 

Ví dụ: khi giá xăng dầu thế giới thấp, nguồn cung dồi dào, các doanh nghiệp đầu mối và phân phối có thể để mức chiết khấu cho các công ty bán lẻ ở mức cao. Tuy nhiên khi giá dầu thế giới tăng hoặc dự báo tăng cao, nguồn cung trở nên khan hiếm, các công ty bán lẻ có thể phải chấp nhận mức chiết khấu thấp, thậm chí có thể là chiết khấu âm nhưng vẫn phải nhập hàng để duy trì hoạt động kinh doanh, nhưng sẽ được bù lại khi được hưởng mức chiết khấu cao.

Dù vậy, nhiều doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu, đặc biệt là các đại lý và đơn vị bán lẻ cho rằng có những bất cập đang phát sinh trong cơ chế điều hành xăng dầu, khiến cho giá xăng dầu không theo thị trường, đặc biệt khi giá có biến động nên gặp rủi ro rất lớn về giá.

Đơn cử, một thương nhân bán lẻ tại TP.HCM cho hay thời điểm giá xăng dầu tăng cao vào đầu tuần trước, do lo ngại giá tiếp tục tăng nên doanh nghiệp đã chấp nhận mua hàng vào với mức chiết khấu thấp, chỉ từ 100 - 300 đồng/lít, thậm chí có thời điểm ở mức 0 đồng để dự trữ nguồn hàng, đảm bảo cung ứng. 

"Sản lượng hàng được đơn vị tôi mua tại thời điểm chiết khấu thấp vẫn còn, nên dù ngày hôm qua chiết khấu lên tới 2.500 đồng vẫn không thể nhập hàng vào nhiều, doanh nghiệp vẫn kinh doanh lỗ. Chu kỳ điều hành giá là một tuần, trong khi biến động giá quá lớn, đảo chiều nhanh, nên rất khó để doanh nghiệp điều chỉnh chu kỳ nhập hàng cho phù hợp" - thương nhân này chia sẻ. 

Không quy định về chiết khấu, do thị trường quyết định

Theo Bộ Công Thương, các quy định của pháp luật hiện hành về kinh doanh xăng dầu ở Việt Nam đều không quy định về mức chiết khấu. Nhà nước chỉ tạo môi trường, quản lý, điều hành và quy định mức giá trần giá bán lẻ mặt hàng xăng dầu, không quy định mức chiết khấu. Do đó, việc chiết khấu cao hay thấp phụ thuộc vào mối quan hệ kinh doanh và hợp đồng của doanh nghiệp. 

Nghị định 80 của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu đã cho phép các đại lý bán lẻ xăng dầu được ký hợp đồng làm đại lý cho ba thương nhân đầu mối hoặc thương nhân phân phối nhằm có nhiều lựa chọn nguồn hàng với mức chiết khấu hợp lý. 

Ngoài ra, quy định hiện hành về kinh doanh xăng dầu hiện nay đang từng bước theo cơ chế thị trường và tiến tới áp dụng giá xăng dầu hoàn toàn theo cơ chế thị trường. 

Tuy vậy, các doanh nghiệp cho rằng thông tư hướng dẫn cho đại lý được ký hợp đồng với 3 thương nhân đầu mối mới được hướng dẫn, trong khi đã lấy ổn định một nguồn hàng. 

Để đăng ký lấy hàng từ ba thương nhân, doanh nghiệp cũng phải làm các thủ tục phức tạp, gây ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh. Trong khi diễn biến giá đảo chiều liên tục, khó dự báo với biên độ tăng giảm khá lớn đã khiến doanh nghiệp "hụt hơi", gặp rủi ro lớn về giá. 

Xăng dầu tiếp tục tăng giá phiên thứ ba liên tiếp

Bộ Công Thương vừa công bố điều chỉnh giá xăng dầu với mức tăng của nhiều mặt hàng, áp dụng từ 15h ngày 26-6.