Tổng Bí thư Tô Lâm:

Triệt tiêu lợi ích cục bộ

Tổng Bí thư Tô Lâm khi phát biểu tại tổ về dự luật 1 luật sửa 7 luật đã nhiều lần khẳng định thể chế là một điểm nghẽn, kìm hãm sự phát triển, đồng thời cũng xác định rõ thể chế, pháp luật là động lực, nền tảng phát triển đất nước, "ai cũng phải làm việc theo pháp luật thì mới có sức mạnh".

Theo Tổng Bí thư, quy định luật pháp phải huy động được sức mạnh, sự đồng tình, sự tham gia của người dân, bởi đây là nguồn lực rất lớn. Bộ Chính trị cũng nêu lên những quan điểm chính về xây dựng thể chế, xây dựng pháp luật được thể hiện trong nghị quyết 66. Vì vậy, kỳ họp thứ 9 của Quốc hội là kỷ lục trong sửa đổi, bổ sung nhiều luật, nhưng chủ yếu sửa một số điều...

"Luật nọ lại liên quan đến luật kia, rất phức tạp. Như các đại biểu góp ý, tôi thấy nếu sửa một số điều nó lại vướng vào những điều khác. Tại vì quy định quá nhiều lĩnh vực, những điều luật quá chi tiết, quá cụ thể. Bây giờ khái quát lên thì không được, nếu cứ tình trạng này thì không thể sửa được luật nào. Nếu sửa luật này không đồng bộ luật kia thì thực hiện thế nào...", Tổng Bí thư phân tích.

Để thực hiện hiệu quả việc sửa đổi thể chế pháp luật, Tổng Bí thư lưu ý xây dựng pháp luật phải thực thi pháp luật, gắn liền với công khai, minh bạch, thuận tiện tối đa cho người dân, cho doanh nghiệp, cho toàn xã hội với tinh thần luật pháp không phục vụ cho lợi ích của một nhóm nào cả. Vì vậy cần phân cấp, phân quyền rõ ràng, gắn với trách nhiệm, xóa bỏ cơ chế xin - cho, triệt tiêu các lợi ích cục bộ và các đặc quyền, đặc nhóm.

Tổng Bí thư cũng chỉ ra hoạt động đầu tư công cũng khó khăn, cùng tiêu tiền nhà nước, tiền địa phương "không hợp tác được với nhau". Hợp tác công - tư hay triển khai dự án theo BOT, BT đều vướng, tạo ra bức xúc, dự án không thể đẩy nhanh được, đấu thầu không chọn được người tốt.

Trong khi đó, hoạt động của doanh nghiệp tư nhân bị "ghẻ lạnh", kể cả mua công nghệ, thậm chí mua cả nhà máy sản xuất ở nước ngoài nhưng về Việt Nam lại không được làm. Theo Tổng Bí thư, nguồn lực ở đây vô cùng lớn. Vì vậy, cần phải sửa các luật để khơi thông, tháo gỡ để giải ngân vốn đầu tư công nhanh, thúc đẩy hợp tác được công tư.

Ông Lư Nguyễn Xuân Vũ (chủ tịch HĐQT Công ty CP Tập đoàn Xuân):

Cần xóa nỗi lo bị xử lý vì sai sót vô tình

Doanh nghiệp tư nhân Việt Nam đa phần lớn lên từ quy mô nhỏ và nội lực của từng doanh nghiệp thường chưa đủ mạnh cho chuỗi cung ứng toàn cầu. Do đó, tinh thần nghị quyết 68 đã khuyến khích sự cộng hưởng, bắt tay giữa nhiều doanh nghiệp tư nhân cùng lĩnh vực để hình thành chuỗi cung ứng mới hoặc những doanh nghiệp lớn mạnh dẫn đầu.

Trong kỷ nguyên mới của kinh tế tư nhân, bản thân các doanh nghiệp cần có sự chuẩn bị để sẵn sàng bứt phá về vốn, tài chính, nguồn lực. Trong tình hình mới, sự phát triển sẽ mang tính ổn định và bền vững hơn, với cam kết bảo hộ quyền tài sản và hoạt động của doanh nghiệp, tạo sự an tâm cho cộng đồng.

Đại biểu Trần Kim Yến (TP.HCM):

Công khai chính sách tiếp cận nguồn lực

Chúng ta phải thừa nhận sự quyết tâm của cả Chính phủ, Quốc hội đã cụ thể hóa nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân. Điều quan trọng hiện nay là triển khai, cụ thể hóa từng chính sách của nghị quyết.

Thực tế, hiện nay việc triển khai các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, đặc biệt hỗ trợ tiếp cận đất đai, tài chính, tín dụng và thuế, vẫn còn nhiều khó khăn. Doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa, khó tiếp cận các chính sách hỗ trợ, dù luật đã có quy định. Do vậy, việc công khai thông tin hỗ trợ và tạo điều kiện bình đẳng cho doanh nghiệp, kể cả doanh nghiệp khởi nghiệp và những cá nhân kinh doanh giỏi, là rất cần thiết.

Cần minh bạch môi trường kinh doanh, không để vấn đề doanh nghiệp "sân sau" và những "ưu đãi" không rõ ràng, đồng thời tạo điều kiện phát triển kinh tế tư nhân lành mạnh. Đặc biệt, cần hỗ trợ các doanh nghiệp tư nhân đóng góp vào an sinh xã hội.

Đại biểu Trần Quốc Tuấn (Trà Vinh):

Tạo sự bình đẳng trong tiếp cận các nguồn lực

Nghị quyết Quốc hội thể chế hóa nghị quyết 68 của Bộ Chính trị, tạo cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân. Chính sách hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân là thỏa đáng, thúc đẩy bình đẳng trong tiếp cận nguồn lực, cải cách thể chế, rút ngắn thủ tục cấp phép.

Nghị quyết cũng tạo điều kiện tiếp cận đất đai, vốn và môi trường đầu tư thông thoáng hơn. Tuy nhiên, năng lực hấp thụ nguồn lực của doanh nghiệp cần được quan tâm. Việc bãi bỏ khoán thuế cho hộ kinh doanh, cá nhân từ 1-1-2026 tăng cường công bằng, minh bạch thuế nhưng cần giải pháp tháo gỡ khó khăn có thể phát sinh.

Cảnh báo nguy cơ phát sinh cơ chế xin - cho

Thẩm tra nội dung 1 luật sửa 7 luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi đề nghị Chính phủ chỉ đạo các cơ quan liên quan tiếp tục rà soát thận trọng, bám sát mục tiêu sửa đổi luật, tập trung sửa đổi, bổ sung những nội dung cấp bách để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn, đặc biệt là trong lĩnh vực hoạt động khoa học, công nghệ.

Chính phủ bảo đảm tạo điều kiện, thủ tục thuận lợi, thông thoáng cho các doanh nghiệp, các tổ chức, cá nhân đồng thời bảo đảm yêu cầu quản lý chặt chẽ, có cơ chế hậu kiểm minh bạch, hiệu quả, tránh tạo kẽ hở và lợi dụng chính sách.

Theo ông Mãi, đề xuất sửa đổi Luật Đấu thầu, bổ sung quy định theo hướng cho phép chủ đầu tư, người có thẩm quyền căn cứ quy mô, tính chất, điều kiện thực tế của gói thầu, dự án để áp dụng các hình thức lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư sẽ tạo điều kiện rút ngắn thời gian hơn cho các đơn vị sử dụng ngân sách.

Tuy vậy, ủy ban cảnh báo nguy cơ dẫn đến phát sinh cơ chế xin - cho, trục lợi chính sách, giao thầu, chỉ định thầu trong phạm vi hẹp cho doanh nghiệp thân hữu… nên Chính phủ cần đánh giá kỹ tác động.

Băn khoăn hiệu quả, khả thi khi mở cơ chế

Góp ý tại tổ, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cho rằng cơ chế chỉ định thầu giúp đơn vị sự nghiệp, doanh nghiệp nhà nước chủ động đầu tư. Tháo gỡ dự án PPP, nhất là các dự án giao thông (đặc biệt nâng cấp cao tốc) về thu phí, sẽ thúc đẩy đầu tư và khai thác hiệu quả hơn.

Ông Hòa dẫn chứng tuyến Mỹ Thuận - Trung Lương quá tải nhưng không thể nâng cấp do quy định hiện hành không cho phép áp dụng hợp đồng BOT. Sửa đổi quy định sẽ giúp các dự án PPP khai thác hiệu quả hơn.

Dù vậy, đại biểu Hòa lưu ý việc áp dụng chỉ định thầu cần đánh giá kỹ lưỡng do thời gian qua có tình trạng phức tạp, gây bất lợi cho Nhà nước. Với dự án doanh nghiệp nhà nước, cần tối ưu bằng cách kết hợp chỉ định thầu và chào giá cạnh tranh.

Về quy định tháo gỡ đầu tư công, cần cân nhắc việc UBND cấp xã làm chủ đầu tư nhóm B, C trong bối cảnh không còn mô hình hành chính cấp huyện, nhất là khi hiện nay cấp huyện có ban quản lý dự án.

Đại biểu Bế Minh Đức (Cao Bằng) đề nghị đánh giá kỹ hơn dự án luật, đảm bảo khơi thông nguồn lực, tháo gỡ điểm nghẽn. Đặc biệt, cần nghiên cứu kỹ cơ chế chỉ định thầu đảm bảo hiệu quả, khả thi.

Giải đáp các băn khoăn, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng nêu quan điểm, việc sửa, bổ sung 7 luật liên quan lĩnh vực tài chính là cắt giảm tối đa thủ tục hành chính và tăng phân cấp, phân quyền, tạo sự thông thoáng từ Chính phủ xuống các bộ, ngành, địa phương nhằm thực hiện mục tiêu "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm".

Chia sẻ băn khoăn của đại biểu về cơ chế giám sát ra sao khi tăng phân cấp, phân quyền, ông Thắng nói "phải chấp nhận", bởi phân cấp, phân quyền luôn đi đôi với trách nhiệm.

Theo đó, trách nhiệm các bộ ngành trong giám sát, kiểm tra sẽ phải tăng lên khi tăng phân cấp cho doanh nghiệp. Việc mở, tăng phân cấp này là tạo hành lang thông thoáng cho doanh nghiệp, nên quá trình làm ai đó vì mục đích cá nhân, vi phạm thì phải chịu trách nhiệm.