Ngày 10-5, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, tân Thủ tướng Đức Friedrich Merz, Thủ tướng Anh Keir Starmer và Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk tới thăm Kiev.

Đây là lần đầu tiên lãnh đạo bốn nước châu Âu cùng đến Ukraine trong bối cảnh Đại sứ quán Mỹ tại Kiev cảnh báo "một cuộc không kích đáng kể có thể diễn ra bất kỳ lúc nào trong vài ngày tới".

Kêu gọi ngừng bắn 30 ngày

Chuyến đi này rõ ràng nhằm thể hiện sự đoàn kết của châu Âu với Ukraine, chỉ một ngày sau khi Nga tổ chức lễ duyệt binh kỷ niệm Ngày Chiến thắng 9-5 với sự có mặt của nhiều lãnh đạo nước ngoài. Chuyến thăm rơi vào ngày cuối cùng của lệnh ngừng bắn từ 8 đến 10-5 do Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố.

Các nước châu Âu này cũng muốn tăng cường sức ép lên Nga cho đến khi Matxcơva đồng ý ngừng bắn như ý muốn của phương Tây. Các nước này đang bày tỏ ủng hộ lời kêu gọi của Tổng thống Mỹ Donald Trump về lệnh ngừng bắn trong 30 ngày ở Ukraine trong lúc Nga chưa đồng ý.

Vào thời điểm ngoại giao khó lường như hiện nay, ông Trump đã dọa sẽ gia tăng các biện pháp trừng phạt lên Nga nhưng đồng thời cũng tuyên bố có thể từ bỏ nỗ lực mang lại hòa bình nếu không đạt được bước đột phá nào.

"Chúng tôi một lần nữa khẳng định sự ủng hộ đối với lời kêu gọi của Tổng thống Trump về một thỏa thuận hòa bình và kêu gọi Nga dừng cản trở những nỗ lực nhằm đạt được nền hòa bình lâu dài" - các lãnh đạo bốn quốc gia châu Âu này nêu trong tuyên bố chung trước chuyến thăm.

Họ nhấn mạnh: "Cùng với Mỹ, chúng tôi kêu gọi Nga chấp thuận lệnh ngừng bắn toàn diện và vô điều kiện kéo dài 30 ngày nhằm tạo không gian cho các cuộc đàm phán về một nền hòa bình công bằng và lâu dài".

Bốn nhà lãnh đạo châu Âu cho biết mục đích của chuyến thăm Ukraine để thể hiện "sự đoàn kết với Ukraine" chống lại chiến dịch quân sự của Nga. 

Các nhà lãnh đạo cũng có kế hoạch tổ chức cuộc họp trực tuyến với các nguyên thủ quốc gia phương Tây khác để cập nhật cho họ về các kế hoạch do ông Macron và ông Starmer thúc đẩy, nhằm tạo ra "liên minh tự nguyện" giúp bảo vệ Ukraine trong trường hợp đạt thỏa thuận hòa bình với Nga.

Các nhà phân tích chỉ ra bất chấp màn thể hiện đoàn kết này, các cuộc đàm phán về xây dựng "liên minh tự nguyện" đã dần mất đà khi chưa có dấu hiệu nào cho thấy một thỏa thuận hòa bình sắp được ký kết và chưa rõ về vai trò mà các quốc gia châu Âu có thể đảm nhận bên trong đó.

Trong các cuộc thảo luận, châu Âu đề cập đến khả năng triển khai lực lượng phương Tây tới Ukraine, nhưng nhiều quốc gia vẫn chưa muốn đưa ra cam kết rõ ràng trong lúc không biết được các điều khoản trong thỏa thuận hòa bình.

Bóng nằm trong sân ai?

Tuần này Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết ông đã nói với Tổng thống Trump qua điện đàm rằng lệnh ngừng bắn kéo dài 30 ngày sẽ là "chỉ dấu thực sự" cho thấy tiến triển hướng tới hòa bình với Nga và Kiev đang sẵn sàng thực hiện lệnh ngừng bắn 30 ngày với Nga ngay lập tức.

Theo Hãng tin Reuters, một nguồn tin ngoại giao Pháp tiết lộ công tác chuẩn bị cho đề xuất ngừng bắn vô điều kiện trong 30 ngày vẫn chưa hoàn tất nhưng Mỹ và các đồng minh châu Âu hy vọng họ đang ở thời điểm quyết định. Nguồn tin này nói rằng trong những ngày tới có thể sẽ có "thông báo về lệnh ngừng bắn", có thể là trong 30 ngày hoặc theo khu vực.

Tân Thủ tướng Đức Friedrich Merz tin rằng thỏa thuận ngừng bắn 30 ngày ở Ukraine là khả thi nhưng "quả bóng giờ hoàn toàn nằm trong sân của Matxcơva". Tuy nhiên, với Nga, quả bóng dường như đang nằm trong sân của Kiev và phương Tây.

Trong cuộc phỏng vấn độc quyền phát trên Đài ABC News ngày 10-5, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nhấn mạnh các đồng minh của Ukraine phải dừng cung cấp vũ khí cho Kiev trước khi Nga đồng ý ngừng bắn.

"Nếu không, điều đó sẽ mang lại lợi thế cho Ukraine. Ukraine sẽ tiếp tục tổng động viên, đưa tân binh ra tiền tuyến. Ukraine sẽ sử dụng khoảng thời gian đó để huấn luyện các quân nhân mới và cho binh lính hiện tại nghỉ ngơi. Vậy tại sao chúng tôi phải trao cho Ukraine lợi thế như vậy?" - ông Peskov giải thích.

Ông Peskov cho rằng Ukraine hiện "không sẵn sàng đàm phán ngay lập tức", đồng thời phủ nhận thông tin Tổng thống Putin là người đang cố tình trì hoãn. "Tổng thống Putin đang làm bất cứ điều gì có thể để giải quyết vấn đề, nhằm đạt được một giải pháp thông qua các biện pháp hòa bình và ngoại giao" - ông nói.

Cả Matxcơ và Kiev đều ám chỉ sẵn sàng đàm phán với nhau, nhưng Tổng thống Zelensky khẳng định điều đó chỉ có thể xảy ra sau khi lệnh ngừng bắn có hiệu lực. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron nói rằng một khi lệnh ngừng bắn 30 ngày được thiết lập, có thể sẽ diễn ra "các cuộc đàm phán trực tiếp giữa Ukraine và Nga".

Tin tức thế giới 11-5: Ông Putin đề xuất đàm phán Nga - Ukraine vào ngày 15-5

Các đồng minh của Kiev gây sức ép để Matxcơva ngừng bắn 30 ngày từ tuần sau; Ông Trump tích cực về đàm phán Mỹ - Trung; Pakistan - Ấn Độ tố nhau vi phạm ngừng bắn... là những tin tức thế giới đáng chú ý sáng 11-5.