Trung Quốc vừa chính thức triển khai chính sách trợ cấp nuôi dưỡng trẻ nhỏ trên toàn quốc với mức cơ bản 3.600 nhân dân tệ/năm/trẻ (khoảng 13,15 triệu đồng), đánh dấu bước chuyển từ thiết kế khuôn khổ định hướng sang triển khai đồng bộ và có hệ thống.

Trong bối cảnh Trung Quốc đang đối mặt với xu hướng giảm dân số và tốc độ già hóa ngày càng rõ nét, chính sách trợ cấp nuôi dưỡng trẻ nhỏ đã vượt ra khỏi phạm vi của một giải pháp an sinh đơn thuần, trở thành một phần thiết yếu trong chiến lược phát triển bền vững về nhân khẩu và xã hội. 

Cột mốc quan trọng chính là việc chính phủ trung ương công bố "Phương án thực hiện chế độ trợ cấp nuôi dưỡng" vào ngày 28-7.

Chính sách toàn quốc

Theo Tân Hoa xã ngày 28-7, Văn phòng Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc và Văn phòng Quốc vụ viện đã đồng ban hành phương án trên, yêu cầu các địa phương triển khai phù hợp với tình hình thực tế. Văn bản này xác lập một hệ thống trợ cấp nuôi dưỡng áp dụng trên toàn quốc, có hiệu lực hồi tố đối với các trẻ em được sinh hợp pháp kể từ ngày 1-1 trở về trước.

Đối tượng hưởng trợ cấp là trẻ em dưới 3 tuổi được sinh hợp pháp theo quy định pháp luật hiện hành, với mức trợ cấp cơ bản là 3.600 nhân dân tệ/năm cho mỗi trẻ. 

Việc đăng ký hưởng trợ cấp có thể làm trực tuyến hoặc trực tiếp tại nơi đăng ký hộ khẩu thường trú. Sau khi nộp hồ sơ, thông tin sẽ được xác minh và xét duyệt theo phân cấp hành chính từ xã, huyện đến tỉnh.

Gói hỗ trợ này sẽ được Chính phủ Trung Quốc phân bổ theo tỉ lệ cụ thể cho ba khu vực đông, trung và tây nhằm hỗ trợ việc chi trả mức trợ cấp cơ bản trên toàn quốc. Riêng phần trợ cấp vượt mức chuẩn quốc gia, nếu có, sẽ do chính quyền địa phương tự cân đối và chi trả tùy theo điều kiện kinh tế và khả năng ngân sách của từng nơi.

Trước đó, định hướng xây dựng một môi trường xã hội thân thiện với sinh sản đã được định hình từ tháng 10-2024 khi Quốc vụ viện ban hành văn bản "Các biện pháp thúc đẩy xây dựng xã hội thân thiện với sinh sản". Văn bản này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tích hợp các chính sách dân số với các lĩnh vực thiết yếu như nhà ở, giáo dục, y tế và thị trường lao động.

Các địa phương đi đầu

Trước khi chính sách trợ cấp quốc gia được ban hành, một số địa phương đã chủ động thử nghiệm những biện pháp khuyến khích và hỗ trợ sinh sản. Các thành phố như Thiên Môn thuộc tỉnh Hồ Bắc, Hohhot thuộc khu tự trị Nội Mông và Phàn Chi Hoa thuộc tỉnh Tứ Xuyên là những địa phương đi đầu trong triển khai chính sách đồng bộ.

Theo Nhân dân nhật báo, riêng tại Thiên Môn, từ tháng 9-2023 thành phố này đã thực hiện gói chính sách toàn diện bao gồm tiền thưởng sinh con, hỗ trợ mua nhà và ưu đãi học phí. Nhờ đó, trong năm 2024, số trẻ sơ sinh tại địa phương này tăng 16% so với cùng kỳ năm trước.

Đáng chú ý kể từ ngày 1-3, Hohhot triển khai gói trợ cấp sinh con quy mô lớn. Theo đó, gia đình sinh một con được nhận một lần 10.000 nhân dân tệ (36,5 triệu đồng); sinh hai con được hỗ trợ tổng cộng 50.000 tệ/trẻ trong vòng 5 năm (183 triệu đồng); còn với ba con trở lên, mức trợ cấp lên tới 100.000 tệ/trẻ trong 10 năm (365 triệu đồng).

Các địa phương như An Huy, Nội Mông, Ninh Hạ và Hà Nam đã tối ưu hóa quy trình đăng ký nhận trợ cấp sinh sản, chuyển từ mô hình chi trả gián tiếp qua đơn vị sử dụng lao động sang trả trực tiếp từ cơ quan bảo hiểm y tế đến tài khoản của người lao động. Đồng thời, cơ chế "miễn khai báo, thụ hưởng ngay" được triển khai tại các cơ sở y tế chỉ định.

Theo Nhân dân nhật báo ngày 10-1, TP Thành Đô (tỉnh Tứ Xuyên) đã chủ động sử dụng trụ sở công để hỗ trợ các cơ sở giữ trẻ dưới 3 tuổi. Tại TP Gia Hưng (tỉnh Chiết Giang), chính quyền địa phương phát triển mô hình chăm sóc trẻ tích hợp, kết nối giữa các dịch vụ y tế cơ bản và giáo dục. 

Tính đến năm 2025, mạng lưới dịch vụ trông giữ trẻ dưới 3 tuổi tại Trung Quốc đã đạt gần 100.000 cơ sở với khoảng 4,8 triệu suất giữ trẻ.

Trung Quốc tăng kỷ lục số ngày nghỉ cưới để khuyến khích kết hôn và sinh con

Trung Quốc nâng số ngày nghỉ cưới lên mức kỷ lục để khuyến khích kết hôn, giữa lúc tỉ lệ sinh và số người kết hôn sụt giảm bất chấp nhiều nỗ lực từ phía chính phủ.