Theo số liệu từ Tổng cục Thống kê, lũy kế đến hết tháng 5-2025, vốn đăng ký cấp mới, vốn đăng ký điều chỉnh và giá trị góp vốn, mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài đạt 18,39 tỉ USD, tăng tới 51,2% so với cùng kỳ năm trước. Vốn FDI thực hiện tại Việt Nam ước đạt 8,9 tỉ USD, tăng gần 8%.

Mở rộng quy mô đầu tư vào Việt Nam

Ngay trong thời điểm câu chuyện thuế đối ứng từ Mỹ đang nóng, tháng 4-2025, LITEON - một tập đoàn công nghệ lớn của Đài Loan - vẫn quyết định đầu tư thêm 25 triệu USD để mở rộng sản xuất tại Việt Nam, đồng thời lên kế hoạch tuyển thêm lượng lớn chuyên gia, lao động tại VN.

Trao đổi Tuổi Trẻ, ông Henry Chien, giám đốc nhân sự Công ty TNHH LITEON VN, cho biết doanh nghiệp này sẽ nâng số lượng lao động lên khoảng 8.000 người, so với con số 5.000 nhân viên hiện nay.

Ngoài ra, LITEON cũng vừa động thổ nhà máy ở Khu công nghiệp Sông Khoai - Amata (Quảng Ninh), quy mô gấp 4 lần nhà máy ở Khu công nghiệp VSIP Hải Phòng, dự kiến đi vào hoạt động khoảng cuối năm 2026 với số lượng lao động khoảng 20.000 người.

Theo ông Henry Chien, tập đoàn này xác định đầu tư lâu dài khi vào Việt Nam dựa trên những nhận định về tiềm năng, sự quan tâm của Chính phủ Việt Nam, chất lượng nguồn nhân lực cũng như định hướng phát triển rõ ràng trong tương lai.

"Khi Chính phủ Việt Nam đang đàm phán với Chính phủ Mỹ, chúng tôi hiểu tác động thuế quan sẽ không chỉ với LITEON mà các công ty khác ở thị trường Việt Nam. Do đó chúng tôi cố gắng cải thiện năng lực, khả năng thích ứng, để cạnh tranh với các nhà máy khác...", ông Henry Chien nói và khẳng định Tập đoàn này không có kế hoạch dịch chuyển dây chuyền sản xuất sang nơi khác mặc dù xác định việc tăng thuế có thể khiến chi phí cấu thành sản phẩm tăng.

Ngoài các lĩnh vực đã đầu tư như quang học và thiết bị điện tử, đại diện LITEON cho biết các hạng mục liên quan đến AIoT và bán dẫn cũng đang được triển khai. 

"Chúng tôi kỳ vọng trong thời gian tới, Việt Nam sẽ tiếp tục là một trung tâm sản xuất quan trọng, đóng góp vào các mảng công nghệ giá trị cao của LITEON trên toàn cầu", đại diện doanh nghiệp FDI đến từ Đài Loan cho hay.

Tuy nhiên theo ông Henry Chien, doanh nghiệp này đang gặp một số khó khăn nhất định liên quan đến thủ tục hành chính, chính sách lao động thay đổi nhanh và đặc biệt là sự thiếu hụt nhân lực kỹ thuật chất lượng cao trong các ngành mới như bán dẫn hoặc tự động hóa. Do đó ông Henry Chien đề nghị Việt Nam cần tiếp tục đơn giản hóa thủ tục hành chính, đặc biệt trong lĩnh vực đầu tư, lao động và xuất nhập khẩu.

Tăng cường kết nối giữa doanh nghiệp và các cơ sở đào tạo, để phát triển nguồn nhân lực tay nghề cao, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của chuỗi sản xuất toàn cầu, đồng thời cải thiện hạ tầng dịch vụ hỗ trợ cho người lao động.

"Chúng tôi tin tưởng rằng với định hướng cải cách mạnh mẽ và sự đồng hành từ Chính phủ, môi trường đầu tư tại Việt Nam sẽ ngày càng hấp dẫn và bền vững hơn trong tương lai", ông Henry Chien khẳng định.

Làm gì để hút thêm nguồn vốn FDI chất lượng?

Ông Park Bong Kyu, chủ tịch Korean CEO Summit Hàn Quốc (tổ chức gồm 8.000 CEO ở Hàn Quốc), cho biết nhiều doanh nghiệp Hàn Quốc quan tâm đến việc triển khai các giải pháp AI, IoT và big data trong quy hoạch đô thị tại Việt Nam, bên cạnh những lĩnh vực truyền thống. "Với vị trí địa lý chiến lược và chính sách thu hút FDI cởi mở, Việt Nam đã thu hút hơn 36 tỉ USD vốn FDI từ Hàn Quốc trong các lĩnh vực như sản xuất, công nghệ cao và bất động sản", ông Park Bong Kyu nói.

Theo ông Park Bong Kyu, ngoài các lĩnh vực truyền thống như sản xuất và điện tử, doanh nghiệp Hàn Quốc đang tập trung vào công nghệ cao, năng lượng tái tạo và đặc biệt là đô thị thông minh. Một số tập đoàn lớn đang quan tâm đến việc triển khai các giải pháp AI, IoT và big data trong quy hoạch đô thị tại Việt Nam. 

Ngoài ra, y tế thông minh và giáo dục số hóa cũng là những lĩnh vực mới mà doanh nghiệp Hàn Quốc muốn hợp tác, tận dụng sự tương đồng về nhu cầu phát triển bền vững giữa hai quốc gia.

Khẳng định rất ấn tượng với các dự án thí điểm tại Đà Nẵng và TP.HCM, nơi IoT và AI được ứng dụng để quản lý giao thông và tài nguyên đô thị, nhưng ông Park Bong Kyu cho rằng Việt Nam cần thúc đẩy phát triển hạ tầng số như đầu tư vào mạng 5G và hệ thống dữ liệu lớn để hỗ trợ các giải pháp AI và IoT. 

Để hấp thụ hiệu quả nguồn vốn từ Hàn Quốc lĩnh vực này, Việt Nam cần hoàn toàn đơn giản hóa quy trình phê duyệt dự án, tăng tính minh bạch trong quản lý vốn FDI.

"Hàn Quốc có nhiều bài học giá trị từ các thành phố thông minh như Songdo và Sejong. Một số mô hình phù hợp với Việt Nam có thể kể đến hệ thống điều hành đô thị tích hợp. Trong đó, Songdo sử dụng AI để giảm 30% thời gian di chuyển và IoT để quản lý năng lượng. Mô hình này phù hợp với các thành phố đông dân như Hà Nội hay TP.HCM", ông Park Bong Kyu đề xuất.

Ông Vincent Phạm, chủ tịch IOTA Capital, nhận định Việt Nam cần huy động các dòng vốn ngoại, đặc biệt vốn FDI đến từ Nhật Bản, Hàn Quốc và Singapore - những quốc gia giàu kinh nghiệm, sở hữu thế mạnh về công nghệ, hạ tầng và năng lực triển khai các dự án đô thị quy mô lớn. Ngoài ra, các nhà đầu tư châu Âu như Đức, Hà Lan và Pháp cũng đặc biệt quan tâm những dự án đô thị thông minh đáp ứng các tiêu chuẩn ESG (môi trường, xã hội và quản trị).

"Việt Nam có thể kêu gọi dòng vốn đến từ Trung Đông, vốn đang tích cực dịch chuyển vào các thị trường mới nổi, như Việt Nam", ông Vincent Phạm gợi ý.

* Ông Nguyễn Văn Toàn (phó chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp FDI):

Khuyến khích các dự án FDI công nghệ cao, chuyển giao công nghệ

Dù vẫn có những thách thức từ câu chuyện thuế đối ứng của Mỹ nhưng Việt Nam vẫn là một thị trường hấp dẫn đối với các nhà đầu tư nước ngoài. Trong đó, các doanh nghiệp Hàn Quốc, Đài Loan, Singapore và các quốc gia khác cũng tích cực sang Việt Nam tìm hiểu cơ hội đầu tư.

Tuy nhiên, Việt Nam chỉ nên khuyến khích các dự án công nghệ cao từ khối FDI và các dự án đó phải tạo ra giá trị gia tăng tại Việt Nam ở một mức độ nhất định. Những dự án không chuyển giao công nghệ hay tạo việc làm chất lượng cao, sẽ không được khuyến khích.

Không nên thu hút vốn FDI bằng mọi giá, mà là đảm bảo Việt Nam được hưởng lợi từ công nghệ mà các doanh nghiệp FDI mang lại. VN cũng không nên dựa hoàn toàn về FDI để lấy doanh số xuất khẩu.

Để FDI là nguồn vốn quan trọng thúc đẩy kinh tế trong nước, cần tăng cường liên kết với doanh nghiệp nội địa, như nghị quyết 68 đã nêu rõ. Trong đó, ưu tiên liên kết với các tập đoàn lớn mạnh trong nước, những đơn vị có khả năng về vốn, quản trị và sẵn sàng mua công nghệ để tham gia vào chuỗi.

Khi có sự liên kết chặt chẽ, các doanh nghiệp FDI cũng sẽ được hưởng lợi từ việc giá thành rẻ hơn, chất lượng đảm bảo và logistics thuận lợi hơn. Để đạt được các mục tiêu trên, không chỉ dừng lại ở khuyến khích chung chung, mà cần có những định chế nhất định. Ví dụ, Trung Quốc đã làm rất rõ ràng trong việc yêu cầu chuyển giao công nghệ hay bắt buộc một số điều kiện khi FDI vào.

Cần có những chính sách khuyến khích cụ thể để các doanh nghiệp FDI khi thực hiện việc chuyển giao công nghệ hay liên kết với doanh nghiệp Việt Nam, như miễn thuế hoặc các ưu đãi khác. Ngược lại, cần khuyến khích các doanh nghiệp Việt Nam tham gia vào công nghiệp hỗ trợ, đặc biệt ở phân khúc công nghệ cao, bằng cách cho vay vốn ưu đãi...

Tổng lãnh sự Anh: Việt Nam đã củng cố vị thế là điểm đến FDI hàng đầu Đông Nam Á

Tổng lãnh sự Anh tại TP.HCM, bà Alexandra Smith trao đổi với Tuổi Trẻ Online về giải pháp thu hút vốn FDI vào Việt Nam tại Hội nghị đầu tư tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu 2025 ngày 30-5.