Ngày 6-8, Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM đến thăm và làm việc với Tổng công ty Đầu tư và Phát triển công nghiệp (Tập đoàn Becamex - vốn nhà nước trực thuộc UBND TP.HCM).

Khu công nghiệp 50.000ha cũng "sẽ vô nghĩa nếu không có giao thông kết nối đến cảng"

Buổi làm việc này, hai đơn vị triển khai hợp tác nhiều nội dung quan trọng, trong đó có việc Becamex tham gia cùng Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM nghiên cứu đề án phát triển hệ thống đường sắt đô thị. 

Becamex sẽ chủ trì xây dựng đề án phát triển hệ thống đường sắt đô thị và Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM sẽ nghiên cứu, tổ chức các hoạt động liên quan, gắn với quy hoạch, phát triển không gian đô thị và các cơ chế chính sách đặc thù.

Tại buổi làm việc, TS Trương Minh Huy Vũ - viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM - cho rằng sau khi Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu sáp nhập với TP.HCM, lãnh đạo TP.HCM xác định định hướng "1 trung tâm 3 khu vực". Định hướng này đặt ra vấn đề TP.HCM sẽ phân vùng phát triển và kết nối các vùng như thế nào.

Theo ông Vũ, Bình Dương cũ có quy hoạch đất công nghiệp khoảng 16.000-22.000ha, Bà Rịa - Vũng Tàu khoảng 12.000ha và TP.HCM cũ khoảng 9.000ha. TP.HCM định hướng chuyển dịch vùng phát triển khu công nghiệp lên khu vực phía bắc TP.HCM mới, khu vực Bàu Bàng, Tân Uyên, Bến Cát...

Nếu đặt trong không gian vùng, tỉnh Đồng Nai cũng đang có chủ trương chuyển toàn bộ khu công nghiệp về phía Bình Phước cũ. Như vậy Bình Dương - Bình Phước cũ sẽ trở thành trung tâm công nghiệp, chế biến của cả nước và thậm chí là cả Đông Nam Á với tổng diện tích lên đến khoảng 50.000ha. 

Tuy nhiên theo ông Vũ, nếu phát triển khu công nghiệp nhưng không phát triển hạ tầng giao thông kết nối trực tiếp đến cảng biển và sân bay thì "sẽ vô nghĩa".

Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM cùng Tập đoàn Becamex sẽ nghiên cứu đề xuất tuyến đường sắt nối Bàu Bàng - Long Thành - Cái Mép. Đây là tuyến đường sắt container chở hàng, tập trung phục vụ công nghiệp.

Ông Vũ cho rằng quan trọng nhất là phương thức đầu tư như thế nào và phát triển bài toán TOD ra sao.

"Quan điểm là tính toán làm dự án với một phương thức đầu tư với nhiều liên doanh. Nghị quyết 188 về đường sắt đô thị ủng hộ liên quan các doanh nghiệp Việt Nam, nếu hợp tác quốc tế phải tăng tỉ lệ doanh nghiệp Việt. Do đó cần phải nghiên cứu, làm sao tổ chức được nhiều liên doanh nhất có thể, tập hợp được nhiều doanh nghiệp Việt nhất, trong đó có Becamex và nhiều doanh nghiệp Việt khác", ông Vũ nói.

Đề xuất tuyến đường sắt nhanh kết nối trung tâm TP.HCM đến Cái Mép, Bàu Bàng, Cần Thơ

Tại buổi làm việc, ông Lê Nguyễn Bảo Trọng - giám đốc kinh tế kỹ thuật, Tập đoàn Becamex - trình bày đề xuất tuyến đường sắt nhanh kết nối trung tâm TP.HCM đến Cái Mép, Bàu Bàng, Cần Thơ.

Theo ông Trọng, mục tiêu của dự án là xây dựng trục logistics xanh Nam Bộ nối liền trung tâm TP.HCM đến Cái Mép, Bàu Bàng, Cần Thơ, trở thành xương sống vận tải tải xanh của miền Nam và "tiền đề vàng" cho đường sắt cao tốc Bắc - Nam.

Đồng thời giải quyết các vấn đề về hạ tầng giao thông và môi trường, thúc đẩy chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững thông qua việc tích hợp các khu công nghiệp, cảng biển và đô thị dọc tuyến, tăng năng lực cạnh tranh xuất nhập khẩu.

Cũng theo ông Trọng, hiện nay cụm cảng Cái Mép - Thị Vải chiếm 25% sản lượng container quốc gia và 50% sản lượng toàn khu vực phía Nam, cảng Cát Lái đang quả tải. Khu công nghiệp vùng Tây Bắc TP.HCM và Đồng bằng sông Cửu Long có nhu cầu rất lớn về vận chuyển hàng hóa và nguyên liệu. Trong khi đó giao thông đường bộ thường xuyên quá tải, chi phí logistics cao gấp 15 lần thế giới, chi phí vận tải chiếm 25% giá thành.

Ngoài ra phát thải từ vận tải đường bộ đang cao gấp 10 lần đường sắt chạy bằng điện. Đây là những lý do mà Becamex đưa ra để đề xuất đường sắt kết nối trung tâm TP.HCM đến Cái Mép - Bàu Bàng - Cần Thơ.

Đại diện tập đoàn cũng đề xuất lộ trình tuyến đường sắt giai đoạn 1. Cụ thể, tuyến TP.HCM - Cái Mép (từ trung tâm TP.HCM qua Đồng Nai đến cảng Cái Mép) khoảng 86,4km. Tuyến này bắt đầu từ ga An Bình (TP.HCM) đi theo tuyến đường sắt Trảng Bom - Sài Gòn (Hòa Hưng) - Tân Kiên và tuyến đường sắt Biên Hòa - Vũng Tàu đến cụm cảng Cái Mép (có nhánh kết nối ga Trảng Bom 11km). Tuyến này có tốc độ 160km/h tàu khách và 120km/h tàu hàng.

Tuyến TP.HCM - Bàu Bàng từ trung tâm TP.HCM đến Khu công nghiệp Bàu Bàng (khu vực Tây Bắc TP.HCM) với khoảng 52km. Tuyến này có tốc độ 160km/h tàu khách và 120km/h tàu hàng.

Tuyến TP.HCM - Cần Thơ, từ trung tâm TP.HCM qua Tây Ninh, Đồng Tháp, Vĩnh Long đến Cần Thơ khoảng 174km. Tuyến này có tốc độ 200km/h tàu khách và 160km/h tàu hàng.

Theo ông Trọng, các tuyến được thiết kế để kết nối với nhau, tạo thành mạng lưới giao thông linh hoạt, kết nối cảng biển, khu công nghiệp và trung tâm đô thị. Dự án này có thể giảm 1,7 triệu phát thải và tiết kiệm hơn 2,2 tỉ USD chi phí logistics mỗi năm.

Các tuyến đường sắt đô thị nào sẽ nối sân bay Long Thành và Tân Sơn Nhất?

Việc đầu tư tuyến đường sắt đô thị kết nối sân bay Tân Sơn Nhất và sân bay Long Thành được đánh giá là khẩn cấp, trong bối cảnh sân bay Long Thành sắp đưa vào khai thác.