
Sau hơn một tháng phát động, ban tổ chức cuộc thi viết Kể chuyện hòa bình - báo Tuổi Trẻ tổ chức, Tập đoàn Cao su Việt Nam đồng hành - nhận được hơn 800 bài dự thi của bạn đọc Tuổi Trẻ trên cả nước.

Báo Tuổi Trẻ sẽ tổ chức lễ trao giải cuộc thi viết Kể chuyện hòa bình vào sáng 26-4, tại Đường sách TP.HCM.

Cha tôi, người làng An Hải, một làng bên bờ đông Sông Hàn. Ông theo cách mạng, đi kháng chiến, vào bộ đội khi còn rất trẻ.

Mỗi năm đến dịp 30-4, tôi lại về quê để được ngồi bên bà, nghe kể lại câu chuyện mà tôi đã nghe hàng chục lần nhưng chưa bao giờ thấy cũ.

Những ngày này, như mọi người, lòng con rộn rã mừng 50 năm thống nhất đất nước, nhưng con lại không nguôi nhớ đến má trong buồn vui lẫn lộn.

Chiến tranh và sự phản bội trong tình yêu, đâu là điều kinh khủng nhất? Buồn thay, gia đình tôi đã phải đối mặt với cả hai điều này gần như cùng lúc, để giờ đây tôi càng biết trân trọng hòa bình.

Tôi hay gọi má mình là "Người kể chuyện tháng tư", bởi trong ký ức của người phụ nữ 75 tuổi này, những ngày tháng tư luôn thắt thẻo ruột gan.

Hồi nhỏ, tôi cứ thắc mắc hoài sao mỗi lần tới gần dịp 30-4, nội lại lôi cái hộp gỗ ra ngồi ở trước sân, cẩn thận mở nắp, lấy mấy tấm huân chương có ngôi sao năm cánh màu vàng, phía trên có dải băng màu đỏ viền vàng, chùi tới chùi lui.

Mỗi lần cả nhà sum vầy, bố tôi đều kể chuyện xưa với ánh mắt rạng ngời niềm tự hào rồi lôi album ảnh ra ngắm nghía.

Hôm đó là một buổi sáng chủ nhật bình thường như bao ngày khác. Cả nhà lại kéo nhau về thăm bà nội. Người lớn thì ngồi nói chuyện rôm rả còn tôi ngồi khom lưng tại một xó trong nhà, đeo tai nghe và bật mấy bài nhạc yêu thích.

Chiếc đồng hồ ấy được mẹ đặt trong một hộp gỗ, cẩn thận như giữ báu vật. Mỗi lần tôi hỏi, mẹ chỉ đáp: "Đó là lúc cha con rời đi".

Có những điều trong cuộc đời người ta không ngờ tới, nhất là với những người phụ nữ trẻ, như mẹ tôi.

Trưa 30-4-1975 đó, bố tôi chạy về nhà, ghì chặt hai anh em chúng tôi vào lòng trong hơi thở dốc và khóc nghẹn: 'Chiến tranh kết thúc rồi, đời các con hết khổ rồi'.

Sau ngày đất nước thống nhất, các ngõ phố Hà Nội được cải tạo, xóa bỏ vòi nước công cộng, nước sạch lắp ngay trong nhà, không phải xếp hàng thùng, xô, chậu chầu chực thì niềm vui như được nhân đôi.

Miệt Thứ quê tôi nhà nào cũng có hơn một cái hố bom. Nhà tôi đếm sơ sơ có bảy cái. Những miệng hố to tròn, nước sâu hun hút. Mùa khô, mương rạch cạn trơ đáy, nước trong đìa cũng vơi nhiều, vậy mà hố bom vẫn đầy ắp.

Tháng tư năm nay, đất nước kỷ niệm tròn 50 năm hòa bình thống nhất. Khắp nơi, cờ đỏ sao vàng tung bay trong gió, những con đường rợp bóng cây xanh, người dân sống trong những ngày tháng thanh bình.

Mẹ tôi, người phụ nữ bé nhỏ với đôi mắt sâu thẳm chứa đựng bao nỗi niềm. Bà từng là liên lạc viên thuộc lực lượng mặt trận Ban an ninh Quảng Hà do Công an tỉnh Bình Trị Thiên quản lý.

Tôi sinh ra khi đất nước hòa bình nhưng trong ký ức lưu dấu nụ cười hào sảng của ông tôi cùng các cựu chiến binh bên chiếc bàn gỗ, chén nước chè xanh vẫn còn văng vẳng.

Bọn trẻ bây giờ có còn yêu nước không? Câu hỏi ấy lâu lâu lại vang lên, có tiếng thở dài, như một lời trách cứ.

Ba tôi tham gia bộ đội địa phương ở Gia Định, bị bắt sau đó đưa sang Lào và được trao trả vào tháng 8-1954 tại Việt Trì.