Trong bối cảnh thị trường bất động sản tiếp tục đối mặt áp lực suy giảm doanh số và khủng hoảng thanh khoản của các nhà phát triển, Chính phủ Trung Quốc đang đẩy mạnh sử dụng quỹ tiết kiệm nhà ở như một công cụ tài chính chính sách để hỗ trợ thị trường bất động sản.

Tăng khai thác quỹ để cứu thị trường

Hãng tin Bloomberg ngày 10-6 cho biết Trung Quốc đang huy động khoảng 10.900 tỉ nhân dân tệ (khoảng 1.500 tỉ USD) từ quỹ tiết kiệm nhà ở - một chương trình do chính phủ nước này quản lý, với nguồn vốn đóng góp định kỳ từ cả người lao động và doanh nghiệp - để cung cấp các khoản vay mua nhà lãi suất thấp, thay thế cho vay ngân hàng truyền thống.

Dữ liệu từ báo cáo cho thấy tổng dư nợ các khoản vay từ quỹ này đã vượt 8.100 tỉ nhân dân tệ (1.100 tỉ USD) vào năm 2024, riêng tại thành phố Bắc Kinh có đến 33% khoản vay mua nhà đến từ nguồn quỹ này trong năm 2024, tăng 3,6% so với năm 2020.

Từ năm 2025, hơn 50 thành phố tại Trung Quốc đã nới lỏng quy định sử dụng quỹ, bao gồm việc nâng hạn mức vay và cho phép sử dụng để thanh toán tiền đặt cọc.

Ngân hàng Trung ương Trung Quốc cũng đã giảm lãi suất cho vay từ quỹ tiết kiệm nhà ở, thấp hơn lãi suất ngân hàng thương mại khoảng 0,9 điểm phần trăm. Theo đó, người vay có thể giảm trung bình khoảng 3% áp lực trả nợ hằng tháng.

Tuy vậy, chuyên gia phân tích Lưu Khiết Kỳ của Công ty nghiên cứu đầu tư UOB Kay Hian trụ sở Hong Kong nhận định với Bloomberg rằng mức giảm này khó đủ mạnh để đảo chiều tâm lý tiêu dùng hay thúc đẩy đột biến doanh số bất động sản.

Rào cản từ quy định

Một bài viết trên báo Nam Phương Đô Thị (Trung Quốc) ngày 10-6 cho biết dù tổng số tiền tích lũy trong quỹ tiết kiệm nhà ở tính đến cuối năm 2024 đã vượt gần 11.000 tỉ nhân dân tệ, nhưng số tiền được rút ra thực tế chỉ đạt gần 2.800 tỉ nhân dân tệ (khoảng 386 tỉ USD).

Điều này phản ánh thực trạng tiền "nằm yên" trong hệ thống do nhiều hạn chế trong quy trình vay và rút.

Báo này nhận định việc sử dụng quỹ bị hạn chế bởi quy định rườm rà và khác biệt giữa các địa phương, khiến nhiều lao động - đặc biệt người trẻ, khó đáp ứng điều kiện rút tiền.

Chuyên gia tài chính công Ôn Lai Thành, giáo sư tại Đại học Tài chính và Kinh tế trung ương Trung Quốc, cũng nhận định với Nam Phương Đô Thị rằng những người có thu nhập cao thường dễ dàng tiếp cận các lợi ích từ quỹ tiết kiệm nhà ở hơn, trong khi người thu nhập thấp lại khó đủ điều kiện sử dụng các quyền lợi.

Ông Ôn cho rằng sự mất cân đối này đang phản ánh thách thức trong việc cải thiện tính công bằng của các chính sách liên quan quỹ nhà ở tại Trung Quốc.

Niềm tin và cơ hội việc làm vẫn là then chốt

Theo tờ Nhân Dân Nhật Báo ngày 31-5, Trung Quốc đã triển khai nhiều biện pháp nhằm mở rộng đối tượng tham gia và thụ hưởng quỹ từ năm 2024, trong đó có việc cho phép người lao tự do tham gia.

Đến cuối năm 2024, hơn 1 triệu người lao động tự do tại 36 thành phố thí điểm đã tham gia hệ thống quỹ, trong số đó có 240.000 người đã sử dụng quỹ để thuê hoặc mua nhà.

Trước đó vào tháng 5, Chính phủ Trung Quốc đã giảm lãi suất vay từ quỹ tiết kiệm nhà ở thêm 0.25 điểm phần trăm, giảm lãi suất cho vay mua nhà trên 5 năm từ quỹ xuống còn 2.6%. Tuy nhiên, do chính sách điều chỉnh lãi suất của quỹ được cập nhật theo chu kỳ hằng năm, nhiều người vay hiện vẫn chưa được hưởng mức ưu đãi này ngay lập tức.

Bloomberg cho biết dù Trung Quốc coi quỹ tiết kiệm nhà ở và lãi suất thấp như công cụ để hỗ trợ thị trường bất động sản, nhưng giới chuyên gia cho rằng yếu tố then chốt vẫn là niềm tin của người tiêu dùng và triển vọng việc làm.

Khi thu nhập và cơ hội việc làm còn bấp bênh, lãi suất thấp cũng khó đủ sức kích thích nhu cầu tiêu dùng của người dân.

Trung Quốc siết giao dịch nhà chưa hoàn thiện để khôi phục niềm tin người mua

Chính quyền nhiều địa phương tại Trung Quốc thí điểm chỉ bán nhà hoàn thiện để bảo vệ người mua và kiểm soát rủi ro trước tình trạng dự án bỏ hoang tràn lan.