Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng cần sự đồng hành của nhiều cơ quan ban ngành, nhiều đơn vị liên quan để việc loại trừ hàng giả, kém chất lượng được duy trì lâu dài, diệt tận gốc, nhất là trên kênh online.

Tiểu thương chọn lọc hàng

Nhiều ngày qua, dù lượng khách đến khá hạn chế nhưng bà Trịnh Thị Hiên (tiểu thương khu vực chợ An Đông, TP.HCM) cho biết gần đây chỉ ưu tiên nhập các sản phẩm mỹ phẩm như dầu gội, sữa tắm có thương hiệu, nguồn gốc rõ ràng từ doanh nghiệp lớn để tránh rủi ro khi cơ quan chức năng kiểm tra và để người tiêu dùng yên tâm hơn.

"Trước đây, tình trạng kinh doanh hàng trôi nổi nhiều hơn bây giờ vì không ít đơn vị chào hàng với giá rất thấp, chiết khấu cao nên một số tiểu thương ham lợi nhuận nhập về mà không quan tâm nhiều chất lượng thế nào. Giờ thấy kiểm tra căng quá nên cả người bán sỉ và bán lẻ thận trọng hơn hẳn", bà Hiên nói.

Tương tự, kinh doanh mấy chục năm nay tại chợ Bến Thành, ông Lý Đại Lâm, chủ sạp Cà ri Anh Hai, khẳng định dù kinh doanh cả trăm mặt hàng, bán sỉ bán lẻ nhiều nhưng nguồn gốc xuất xứ đầu vào hiện được chú trọng hơn hẳn so với trước, vì thế đơn vị cũng tự tin kinh doanh hơn.

"Dù khó khăn hơn, giá nhập cao hơn nhưng chúng tôi vẫn ưu tiên nhập gia vị từ những đơn vị lớn để dễ có được hóa đơn, chứng từ nguồn gốc. Hiện nay không thể nói nhập hàng từ nông dân nên không có nguồn gốc được, phải làm kỹ hơn, đây là điều cần thiết để tạo ra môi trường kinh doanh lành mạnh, bền vững", ông Lâm đánh giá.

Với quy mô khoảng 515 sạp, đại diện ban quản lý chợ Bàu Cát (Tân Bình) cho biết gần đây chợ đã liên tục tuyên truyền đến tiểu thương về việc phải nhập hàng có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng nên đa số người bán đã thận trọng hơn trong khâu nhập hàng, ưu tiên lựa chọn sản phẩm có nguồn gốc, chứng nhận chất lượng.

"Dù bán lẻ nhưng tiểu thương cũng đang dần thay đổi, không kinh doanh dễ dãi như trước đây, đặc biệt hàng thực phẩm, mỹ phẩm không lấy nguồn trôi nổi" - đại diện ban quản lý chợ cho biết.

Tương tự, nơi chuyên bán sỉ với quy mô lớn đa dạng mặt hàng, nhiều người bán tại chợ Bình Tây đã ý thức hơn trong việc nhập hàng. Bà N., tiểu thương tại đây, khẳng định quần áo, mặt hàng thời trang, đồng hồ, mắt kính... trước đây người bán thường ít quan tâm đến nguồn gốc, thậm chí nhập hàng giả, nhưng giờ khác, ai cũng đòi có chứng từ, hóa đơn. Trường hợp hàng không rõ xuất xứ, hàng nhái, giả thì chủ động ngưng bán.

Đại diện ban quản lý nhiều chợ truyền thống tại TP.HCM khẳng định vẫn còn nhiều sạp đóng cửa vì tâm lý sợ kiểm tra nhưng qua tuyên truyền, nhìn chung tiểu thương có ý thức hơn hẳn về nguồn gốc hàng đầu vào, tình trạng hàng giả, kém chất lượng, "mua hàng ve chai, bán giá cẩm lai" giảm rất nhiều so với trước.

Tuy vậy, đặc thù kinh doanh nhỏ nên nhiều người bán gặp khó với lô hàng cũ không rõ nguồn gốc đầu vào. Ngoài ra, thời trang tại chợ phần lớn đồ giá rẻ, thu mua cơ sở nhỏ lẻ nên việc tìm kiếm chứng từ đầu vào tương đối khó khăn.

Doanh số tốt, nhiều doanh nghiệp tăng đầu tư

Bà Lý Hứa Thị Lan Phương, chủ nhãn hàng Chân Phương - yến sào và mật hoa thốt nốt (An Giang), cho biết chất lượng sản phẩm yến chưng, yến hũ trên thị trường khá bát nháo, "thượng vàng hạ cám đủ loại", khiến đơn vị dù đã xuất khẩu được nhưng nhiều năm qua không tự tin quảng bá mạnh tay vì sợ không chống lại được với hàng giá rẻ, kém chất lượng tràn lan.

Điều này khiến đơn vị chỉ ưu tiên đưa vào kênh bán trung và cao cấp với quy mô bó hẹp. Ngoài ra, tổ yến nhập khẩu hiện nay nhiều gấp 3 lần nguồn trong nước nhưng việc kiểm soát chất lượng chưa chặt khiến không ít đơn vị gặp khó.

"Việc Nhà nước truy quét hàng kém chất lượng dù trong ngắn hạn có người tiêu dùng ngại mua vì hoang mang nhưng lâu dài giúp giảm rõ rệt hàng giả, kém chất lượng, từ đó người nuôi yến được lợi, và doanh nghiệp sản xuất cũng yên tâm đầu tư hơn", bà Phương nhận định.

Tương tự, theo đại diện Công ty Yến Đảo Cần Giờ (TP.HCM), khi thị trường còn nhiều sản phẩm kém chất lượng, hàng quảng cáo không đúng sự thật thì những doanh nghiệp "làm thật" còn gặp khó, đặc biệt trong cuộc chiến về giá thành.

"Việc giảm thiểu hàng giả, kém chất lượng là cơ hội để chúng tôi sắp tới tự tin đưa hàng rộng rãi trên các hệ thống phân phối và sàn thương mại điện tử" - đại diện công ty nói.

Là doanh nghiệp vất vả trong công cuộc chống hàng gian, hàng giả bởi hàng giả quá nhiều, đơn vị làm giả bất chấp, ông Nguyễn Ngọc Tý - giám đốc điều hành Công ty TNHH Nón Sơn - cho rằng trước đây Nón Sơn phải tự mình đi chống hàng gian, hàng giả một cách vất vả. Với chủ trương mới, cơ quan thực thi pháp luật chủ động phối hợp với doanh nghiệp, khi tìm ra các cơ sở làm giả đã liên hệ ngay với doanh nghiệp để xác minh, xử lý vi phạm.

"Trước đây, do thị trường không lành mạnh, các doanh nghiệp chân chính thường dè dặt trong vấn đề đầu tư khi một phần lợi nhuận rơi vào những kẻ làm hàng gian, hàng giả. Nhưng giờ chúng tôi phấn khởi, tự tin để mở rộng đầu tư vào chất lượng, xây dựng thương hiệu để có thể mở rộng thị trường, người tiêu dùng cũng an tâm hơn khi mua các sản phẩm chất lượng", ông Tý nói.

Ông Nguyễn Quang Thái - chủ tịch HĐQT Dược phẩm Thái Minh - cho hay đây là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp chính trực khẳng định vị thế. Lý do: trước đây các nhà thuốc từng nhập hàng trôi nổi thì giờ dè chừng hơn. "Một số thậm chí quay lại tìm chúng tôi để lấy hàng có hóa đơn, có chứng từ rõ ràng. Số lượng nhà thuốc nhập hàng đang tăng, sản phẩm được trưng bày nhiều hơn mà không cần khuyến mãi".

Lý giải nguyên nhân doanh số chưa tăng, ông Thái cho hay "niềm tin bị xói mòn không thể xây lại trong ngày một ngày hai. Nhưng chúng tôi kiên nhẫn. Khi thị trường thật sự trong sạch, thương hiệu nào giữ được chuẩn sẽ bứt lên".

Cần nhiều bên đồng hành, đừng bất chấp vì giá rẻ

Ông Nguyễn Đặng Hiến, phó chủ tịch Hội Lương thực - Thực phẩm TP.HCM, chỉ thêm: không chỉ trên kênh online, sàn thương mại điện tử, mà thực trạng rất nhiều cửa hàng, tiệm tạp hóa quanh các trường học, bệnh viện bán rất nhiều sản phẩm bánh kẹo, thức uống, thậm chí các sản phẩm chăm sóc sức khỏe "nhái" lại thương hiệu, kiểu dáng, nhãn hiệu của các doanh nghiệp lớn...

Nhưng vì lợi nhuận, các bên phân phối vẫn kinh doanh nên người tiêu dùng dễ dàng tiếp cận các sản phẩm này nếu không có kiến thức phân biệt. Do đó, điều cần thiết là người bán tự ý thức hơn trong kinh doanh, đừng bất chấp để nhập hàng giá rẻ, kém chất lượng.

Ở góc độ sàn thương mại điện tử, trao đổi với Tuổi Trẻ mới đây, ông Nguyễn Lâm Thanh, đại diện TikTok Việt Nam, khẳng định đơn vị đang và sẽ siết mạnh hơn nữa tiêu chuẩn về hàng hóa lên sàn thông qua việc yêu cầu nhiều hơn các giấy tờ, thủ tục liên quan từ nhà sản xuất, người bán. Đồng thời, mạnh tay gỡ các nhãn hàng, đơn vị vi phạm, thậm chí kêu gọi cơ quan chức năng xử lý. Bên cạnh đó là tăng đào tạo, tuyên truyền về các quy định pháp luật đến với người bán, nhà sản xuất.

Theo ông Thanh, thực tế thời gian qua TikTok đã gỡ bỏ lượng lớn các nhà bán hàng, sản phẩm vi phạm. Đồng thời, qua đo lường 2 tháng qua, thời điểm đẩy mạnh truy quét hàng giả, kém chất lượng, nhận thấy doanh số các sản phẩm chất lượng cũng tăng lên đáng kể.

'Kiểm tra, xử lý hàng giả rất gian nan, mới đến chợ đã bị theo dõi'

"Thực tế cho thấy, công tác kiểm tra, xử lý vi phạm trên thị trường rất gian nan. Có những lần chúng tôi đến các chợ, chưa kịp kiểm tra đã bị theo dõi. Ngay từ cổng chợ đã có người bám sát, thông báo qua Zalo, camera khắp nơi".